روز پنج شنبه بود که جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا موسوم به «آکـواس» که یک اتحادیه سیاسی-اقتصادی متشکل از ۱۵ کشور غـرب آفریقاست موافقت خود بـا مداخله نظامی در سریعترین زمان ممکن در کشور بحرانزده نیجر را اعلام کرد. این تصمیم با هدف آنچه مقابله با کودتاگران و بازگرداندن «محمد بازوم» به قدرت خوانده شده اتخاذ شده است. در مقابل رهبران نظامی نیجر بر مقابله با هر توطئه غربی علیه این کشور تاکید کرده اند. تحت این تفاسیر صدای طبل جنگ گسترده در آفریقا به گوش می‌رسد. اینکه رخدادهای نیجر، آغاز یک بهار آفریقایی است و ممکن است به دیگر نقاط قاره هم سرایت کند، اینکه تحت تاثیر این بحران باید شاهد بروز غذایی و قحطی در قاه سیاه باشیم، اینکه آمریکا، اروپا و روسیه در این پرونده چه نقشی را ایفا می‌کنند پرسش هایی است که در گفت و با دکتر فرشید باقریان کارشناس ارشد مسائل بین الملل به بحث گذاشته ایم.
احتمال سرایت بحران
دکتر فرشید باقریان در گفت و گو با خبرنگار قدس با بیان اینکه زاویه نخست اتفاقات نیجر رویارویی آمریکا، روسیه فرانسه و اروپایی هاست گفت: نیجر در کمربند ساحلی افریقا قرار دارد در نتیجه سرایت تبعات کودتای نیجر به کشورهای همجوار مخصوصا ۱۴ کشوری که تحت نفوذ فرانسه می‌باشند محتمل است. مضاف بر اینکه برآیند نیروهای واگنر روسیه درگیری وجود دارد و احتمال ورود امریکایی ها زیاد است و سرایت درگیری به کشورهای همسایه امری محتمل است زیرا الجزایر و بورکینافاسو به فرانسه اعلام کرده اند که باید از خاکشان خارج شود. وی افزایش تغییرات اقلیمی و خشکسالی در افریقا را زمینه ساز افزایش مهاجرت و کوچ نارضایتی ها به دیگر مناطق دانست و افزود: در آینده نزدیک تنش‌ها به سمت مناطق پایین دست نیجر کشیده می‌شود و این برای استعمارگرایان تبدیل به یک چالش مهم خواهد شد.
فرانسه بدون آفریقا جهان سومی است
این کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه فرانسه ید طولایی در استعمار افریقا دارد گفت: معمر قذافی سال ۲۰۰۹ در مجموع عمومی سازمان ملل از رقم ۷۷۷ تریلیون دلار ثروت غارت شده مردم آن منطقه توسط فرانسه خبر داد و یادآور شد که مسئله فقر و اوارگان بدون بازگشت این مبالغ دزدیده شده حل نخواهد شد. وی با اشاره به این سخن فرانسوا میتران بیست و یکمین رئیس‌جمهور فرانسه در سال ۱۹۷۷ می‌گوید: «فرانسه بدون افریقا تاریخ ندارد» و این جمله ژاک شیراک که معتقد بود «فرانسه بدون افریقا تبدیل به یک کشور جهان سوم می شود» افزود: این روایت ها، بیانگر ریشه های عمیق بهره کشی در کنشگری بین المللی حکام فرانسه است. این مدرس مسائل استراتژیک تصریح کرد: در این سال‌ها، شاخصه استعمارگران برای دست اندازی بر منابع و معادن افریقا با نگاه به ویژگی دسترسی پذیری آسان بوده است و علت وجود چنین شاخصه ناامنی مستمر و عدم حاکمیت حکومت مرکزی قوی بر این مناطق است.
این کارشناس ارشد مسائل بین المللی بیان داشت: خانم جرجا ملونی نخست وزیر ایتالیا در سال ۲۰۱۹ خطاب به ماکرون گفت: شما به ما درس ندهید زیرا در زمانی که ۳۰ درصد اورانیوم خود را از نیجر می اوردید و برق تولید می کردید ۹۰ درصد آن کشور در خاموشی و فقر مطلق بود. این در معنای ساده یعنی رفاه امروز فرانسه ثمره بهره کشی از افریقایی هاست. وی اظهار داشت: تا سال ۱۹۱۴ فقط لیبریا و اتیوپی استقلال داشتند و بعد ها این بنیتو موسولینی دیکتاتور ایتالیا بود که در ازای کشتار ۱۱ هزار کودک در اتیوپی مدعی شد که سیاه پوست ها باید افتخار کنند که به دست سفید پوست ها کشته می شوند. وی تصریح کرد: نقشه فعلی افریقا ثمره کنفرانس برلین در ۱۸۴۴ و همزمان با دوره بیسمارک است. در واقع چاد، لیبی، سودان و همه تقسیمات ثمره ان دوره است. از مجموع ۵۴ کشور افریقایی از سال ۱۹۵۰ تا به امروز ۴۵ کشور دستخوش ۲۳۶ گونه از انواع کودتا و براندازی بوده اند و آخرین آن در نیجر بوده است. این یک روال و روند سیاسی استعمارگرایانه علیه افریقاست که با سوء استفاده از قبیله گرایی و فقدان نظم واحد در افریقا محقق شده است.
آمریکا آلترناتیو استعماگری
فرشید باقریان افزود: علاوه بر فرانسه، انگلیسی ها هم برای سالیان متمادی از طریق منچستر، پارچه و مصنوعات به افریقا می بردند و در ازای آن و بجای پول برده می‌گرفتند که پس از آن، این انسان ها را به کشورهای امریکای لاتین می فروختند و به ازای آن شکر و قهوه وارد انگلستان می‌کردند. نام این فرآیند مثلث نگین تجارت بود. دلیل چنین مسئله ای به ضعف ملی گرایی، نفوذ غرب در قبلیه ها و وجود فرهنگ عشایری بود که آنجا حاکم بود و چشم آبی ها از آن سوء استفاده می کردند. وی با بیان اینکه قذافی برای شکستن بحران غذا در لیبی طرح های بزرگ داشت افزود: بطور نمونه او در طرح اول به سراغ منابع آب های زیر زمینی لیبی که ۶۰ درصد بود رفت و می خواست با ساخت بزرگ ترین رودخانه ساخته دست بشر، دو دلتای کشاورزی راه بیاندازد تا در زمینه کشت گندم با متحد سازی افریقا از مسئله تولید غذا استفاده بازدارنده بکند که موفق نشد و در جریان دسیسه های غرب و امریکا با کودتا از بین رفت.
فرشید باقریان با بیان اینکه بسیاری از کشورهای افریقایی تا چند سال گذشته اطلاعی از بیرون =نداشتند و فرانسه برای آنها همه چیز بود کما اینکه در حال حاضر هم نفوذ زیادی دارد افزود: البته هلند آلمان وبلژیک حضور فعال دارند و روسیه نیز به عنوان بازیگری که به دنبال اثربخشی است تلاش دارد تا مطاباق با استراتژی خود قدم بردارد. این کارشناس سیاسی افزود: کاخ سفید می‌خواهد با دخالت در امور افریقا، علاوه بر کنترل بازیگری روسیه، فرآیند کاهشی شدن نفوذ اروپا و فرانسه در افریقا را تسریع کند زیرا کشورهای افریقایی ۲۸ درصد اراء سازمان ملل را دارند و کاخ سفید به دنبال این است تا با جلب نظر کشورهای این حوزه، از کارت انها به نفع خودش بهره ببرد. البته نباید فراموش کنیم که فرانسه با به وجود آوردن یک سیستم بدهی هدفمند در کشورهای افریقا، تا ۵۰ سال آینده حق دخالت و اعمال فشار بر دولت‌های این محور را برای خودش محفوظ کرده که در گذر زمان میزان اثربخشی آن روشن خواهد شد.
نظر شما